ตำแหน่งเลข อย./เลขที่จดแจ้ง คืออะไร และ บอกอะไรกับเรา ?

หลังจากที่เราได้รู้กันแล้วว่า มีผลิตภัณฑ์ไหนบ้างที่ต้องมีและไม่มีเครื่องหมายอย. หลายคนเคยสงสัยกันว่า ตัวเลขเยอะๆ ในเครื่องหมายอย. นั้นคือเลขอะไร ซึ่งตัวเลขเยอะๆ ที่ปรากฎอยู่นั้นเรียกว่า “เลขสารบนอาหาร” จะเป็นตัวเลข 13 หลักที่แสดงอยู่บนเครื่องหมายอย. ซึ่งเลขเหล่านี้จะเป็นเลขที่ระบุข้อมูลสำคัญ ดังนี้

ตำแหน่งเลขอย.

1.กลุ่มที่ 1 บ่งบอกถึง

• จังหวัดและที่ตั้งของสถานที่ประกอบการ 
• รหัสตัวเลข 2 หลักแทนตัวอักษรย่อของจังหวัด

2. กลุ่มที่ 2 บ่งบอกถึง

• สถานะของสถานประกอบการและหน่วยงานที่อนุญาต
• สถานที่นั้นๆ ใช้รหัสตัวเลข 1 หลัก ซึ่ง

               หมายเลข 1 หมายถึง สถานที่ผลิตอาหารที่สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยาเป็นผู้อนุญาต

               หมายเลข 2 หมายถึง สถานที่ผลิตอาหารที่ จังหวัดเป็นผู้อนุญาต

               หมายเลข 3 หมายถึง สถานที่นำเข้าอาหาร ที่สำนักงาน คณะกรรมการอาหารและยาเป็นผู้อนุญาต

               หมายเลข 4 หมายถึง สถานที่นำเข้าอาหารที่จังหวัดเป็นผู้อนุญาต

3. กลุ่มที่ 3 บ่งบอกถึง

• เลขสถานที่ผลิตอาหารหรือเลขสถานที่นำเข้าอาหารที่ได้รับใบอนุญาตและปี พ.ศ. ที่อนุญาต
• ใช้รหัสตัวเลข 5 หลัก โดย 2 หลักหลังเป็นเลขท้ายของปี พ.ศ. ที่อนุญาตสถานที่นั้นๆ

4. กลุ่มที่ 4 บ่งบอกถึง หน่วยงานที่ออกเลขสารบบอาหารให้แก่ผลิตภัณฑ์ที่ได้รับอนุญาตผลิตหรือนำเข้า ใช้รหัสตัวเลข 1 หลัก

5. กลุ่มที่ 5 บ่งบอกถึง ลำดับที่ของอาหารที่ผลิต หรือนำเข้า ของสถานที่แต่ละแห่ง แยกตามหน่วยงานที่เป็นผู้อนุญาต ใช้รหัสตัวเลข 4 หลัก

ส่วนผลิตภัณฑ์สุขภาพที่ไม่มีเครื่องหมายอย. นั้น ทางกฎหมายกำหนดให้จะต้องมีเลขที่จดแจ้ง/เลขที่ใบรับแจ้ง เพื่อแสดงบนฉลากของผลิตภัณฑ์สุขภาพ

• สงสัยไหมนะ เครื่องหมาย อย. คืออะไร
• ผลิตภัณฑ์ที่ต้องมีและไม่ต้องมีเครื่องหมาย อย. 

แล้วเลขที่จดแจ้งล่ะ คืออะไร ?

เลขจดแจ้งก็คือ เลขที่บ่งบอก “การจดแจ้ง” หรือการขึ้นทะเบียนผลิตภัณฑ์ต่างๆ ในสารระบบของ อย. ซึ่งเลขจดแจ้งจะมีแค่ในหมวดหมู่ของ “เครื่องสำอาง” เพื่อระบุตัวตน บอกข้อมูล และ บอกที่มา แต่ไม่สามารถระบุได้ว่าผลิตภัณฑ์นั้นดีหรือไม่ดี 

1.กลุ่มที่ 1 บ่งบอกถึง

• จังหวัดและที่ตั้งของสถานที่รับแจ้ง
• รหัสตัวเลข 2 หลักแทนตัวอักษรย่อของจังหวัด

2. กลุ่มที่ 2 บ่งบอกถึง 

• สถานะของสถานที่และหน่วยงานที่อนุญาติ
• ใช้ตัวเลข 1 – 4 แทนสถานะของสถานที่นั้น ๆ

               หมายเลข 1 หมายถึง สถานที่ผลิตอาหาร ซึ่งสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยาเป็นผู้อนุญาต

               หมายเลข 2 หมายถึง สถานที่ผลิตอาหาร ซึ่งจังหวัดเป็นผู้อนุญาต

               หมายเลข 3 หมายถึง สถานที่นำเข้าอาหาร ซึ่งสำนักงานอาหารและยาเป็นผู้อนุญาต

               หมายเลข 4 หมายถึง สถานที่นำเข้าอาหารซึ่งจังหวัดเป็นผู้อนุญาต

3. กลุ่มที่ 3 บ่งบอกถึง

• เลขท้ายของปี พ.ศ. ที่ได้รับอนุญาต 
• เช่น ตัวเลข 39 แทน พ.ศ. 2539 

4. กลุ่มที่ 4 บ่งบอกถึง 

• เลขลำดับที่ของผลิตภัณฑ์ที่ผ่านการอนุญาต

ถึงแม้ว่าผลิตภัณฑ์นั้นๆ จะมีเครื่องหมายอย. แล้ว แต่ก็อย่าพึ่งด่วนตัดสินใจไปว่าผลิตภัณฑ์นั้นจะปลอดภัย เราควรที่จะนำเอาตัวเลขเหล่านั้นไปตรวจสอบให้มั่นใจก่อน เพื่อให้มั่นใจว่าตัวเลขเหล่านั้นไม่ใช่ตัวเลขปลอมหรือสวมรอยตัวเลขของผลิตภัณฑ์อื่นๆ